Medal Eisteddfod / Eisteddfod medal
- Accession no: B-2005/62/6
- Name: Medal Eisteddfod / Eisteddfod medal
- Description: Yn perthyn i Eben Fardd
Ganwyd Ebenezer Thomas 'Eben Fardd' (1802-1863) yn Nhanlan ger Llangybi, Eifionydd. Gwehydd oedd ei dad ac roedd Ebenezer hefyd yn hyfedr yn y grefft. Bu'n rhedeg ysgolion yn Llangybi, Llanarmon ac yn ddiweddarach symudodd i bentref Clynnog Fawr i edrych ar ôl yr ysgol. Yn 1842 torrodd pob cysylltiad â'r Eglwys gan sefydlu ysgol yn ei gartref yng Nghlynnog. Symudwyd yr ysgol i'r capel yn 1845.
Magodd ddiddordeb mewn barddoniaeth o oedran ifanc ac roedd yn adnabod beirdd eraill enwog Eifionydd - Robert ap Gwilym Ddu a Dewi Wyn o Eifion. Enillodd yn Eisteddfod Powys, Y Trallwng yn 1824 am ei awdl 'Dinystr Jerusalem gan y Rhufeiniaid'. Yn 1840 enillodd yn Eisteddfod Lerpwl am ei awdl 'Cystudd, Amynedd, ac Adferiad Iob'. Fe'i ystyriwyd yn ei ddydd yn un o feirdd blaenllaw Cymru. Yn ogystal at ennill mewn eisteddfodau, ysgrifennodd amryw gerdd arwrol, penillion achlysurol, casgliad o emynau a chyfrannodd yn helaeth i gyfnodolion y cyfnod.
Belonged to Eben Fardd
EEbenezer Thomas 'Eben Fardd' (1802-1863) was born in Tanlan, near Llangybi, Eifionydd. His father was a weaver and Ebenezer also became proficient in the craft. He managed schools in Llangybi, Llanarmon and and he later moved to the village of Clynnog Fawr to be in charge of the school there. In 1842 he broke all ties with the Church and established a school at his home in Clynnog. This school was moved to the chapel in 1845.
He became interested in poetry at an early age and was acquainted with other well known poets in Eifionydd - Robert ap Gwilym Ddu and Dewi Wyn o Eifion. He won at the Powys Eisteddfod, Welshpool in 1824 for his ode 'Dinystr Jerusalem gan y Rhufeiniaid'. In 1840 he won at the Liverpool Eisteddfod for his ode 'Cystudd, Amynedd, ac Adferiad Iob'. He was regarded in his day as one of Wales's foremost poets. As well as winning at eisteddfodau, he wrote several epic poems, occasional verse, a collection of hymns and contributed extensively to periodicals of the time. - Summary Description: Arian. Border wedi ei godi. Dyluniad arysgrif o lew ac ungorn yn dal arfbais ar un ochr. Y tu chwith, 'BEAUMARIS EISTEDDFOD' wedi ei arysgrifio mewn sgrôl. Wedi ei sgwennu oddi tanodd, 'PRESENTED BY THEIR ROYAL HIGHNESSES THE DUCHESS OF KENT AND THE PRINCESS VICTORIA TO EBENEZER THOMAS AUGUST 1832'. Marc dilysnod arian oddi tanodd. Twll ar dop y ceiniog hefo cylch arian bychan trwyddo. Silver. Raised rim border. Inscribed drawing of lion and unicorn holding shield on one side. On reverse, 'BEAUMARIS EISTEDDFOD', is inscibed in a scroll. Written below, 'PRESENTED BY THEIR ROYAL HIGHNESSES THE DUCHESS OF KENT AND THE PRINCESS VICTORIA TO EBENEZER THOMAS AUGUST 1832'. Silver hall mark below. Hole at top of coin with small silver ring through it.
- Date: 1832
- Size: diameter 5.4cm x d3.5cm
- Copyright: Storiel